click below
click below
Normal Size Small Size show me how
TBM - ÄW4
Oczyszczanie wstawki i wektora, ligacja, transformacja
| Question | Answer |
|---|---|
| Czym jest ligacja? | Łączenie dwóch cząsteczek kwasu nukleinowego za pomocą enzymu ligazy. |
| Jakie występują rodzaje ligaz? | Ligazy DNA i RNA. |
| Jak działają ligazy DNA? | Katalizują tworzenie wiązania fosfodiestrowego pomiędzy grupą fosforanową 5’P oraz grupą 3’OH deoksyrybozy cząsteczki DNA przy wykorzystaniu energii pochodzącej z hydrolizy ATP. |
| Jaka jest najczęściej używana ligaza DNA? | Ligaza z faga T4. |
| Jak działa ligaza z faga T4? | Enzym ten bierze udział w ligacji fragmentów restrykcyjnych DNA zawierających „lepkie“ bądź „tępe“ końce. |
| W jakiej temperaturze jest przeprowadzana ligacja końców lepkich? | 12-15°C |
| W jakiej temperaturze jest przeprowadzana ligacja końców tępych? | 25-30°C |
| Czym różni się ligacja końców lepkich o ligacji końców tępych? | Ligacja końców tępych wymaga wyższej temperatury (25-30°C) i wymaga od 10 do 100 razy większej ilości enzymu. |
| Jaka działa ligaza z komórek E.Coli? | Łączy fragmenty restrykcyjne o homologicznych lepkich końcach. W przeciwieństwie do ligazy T4, jako kofaktora wymaga NAD. |
| Czym różni się ligaza z faga T4 od ligazy z E.Coli? | Ligaza E.Coli wymaga jako kofaktora NAD a T4 ATP. |
| Kiedy używamy ligazy z komórek E.Coli? | Enzym ten może być alternatywnie używany w stosunku do ligazy T4, w sytuacji gdy produkty restrykcji nie posiadają tępych końców. |
| Jak działają ligazy RNA? | Katalizują zależną od ATP reakcję tworzenia wiązania fosfodiestrowego pomiędzy grupą fosforanową 5’P jednoniciowej cząsteczki DNA lub RNA oraz grupą 3’OH jednoniciowej cząsteczki DNA lub RNA. |
| Jakie wymagania musi spełnić reakcja, aby ligacja przebiegła prawidłowo? | Brak zanieczyszczeń, takich jak składniki reakcji PCR, które mogą hamować aktywność ligazy, a także odpowiednia ilość cząsteczek wstawki w stosunku do ilości wektora. |
| Jaki powinien być stosunek ilości cząsteczek wstawki do ilości wektora? | Reakcja ligacji zachodzi najefektywniej, gdy ilość cząsteczek wstawki jest trzykrotnie większa od ilości wektora (stosunek 3:1). |
| Jak oblicza się ilość wstawki potrzebnej do reakcji ligacji? | x = 3 x (l wstawki ⁄ l wektora) × m wektora , gdzie l oznacza odpowiednio długość wstawki i wektora, a m to ilość (masa) wektora użytego do ligacji. |
| Czym jest transformacja? | Proces transformacji bakterii polega na wprowadzeniu zrekombinowanego (posiadającego insert), bądź niezrekombinowanego (nie zawierającego insertu) plazmidu do komórek gospodarza. |
| Jakie organizmy posiadają naturalną zdolność kompetencji? | Bakterie i drożdże. |
| Co to znaczy, że organizm jest kompetentny? | Zdolny do przyjęcia DNA. |
| Jakich organizmów używa się do transformacji? | Bakterii kompetentnych, np. E.Coli. |
| Po co używa się E.Coli w transformacji? | W celu uzyskania różnych konstruktów plazmidowych. |
| Jak można uzyskać bakterie kompetentne? | Zakupić bakterie kompetentne (za drogie) albo wykonać je samodzielnie w laboratorium. |
| Jakie występują rodzaje transformacji? | Elektroporacja, metoda wykorzystująca środki chemiczne, lipofekcja, metoda wykorzystująca węglik krzemu, metoda biolostyczna, mikroiniekcja, elektrotransformacja. |
| Na czym polega elektroporacja? | Metoda ta polega na poddaniu komórki działaniu silnego pola elektrycznego (1.25-2.5 kV) przez bardzo krótki okres czasu (kilka milisekund) w wyniku czego w błonie komórkowej powstają pory umożliwiające wnikanie do wnętrza komórki cząsteczek DNA. |
| Kiedy używa się elektroporacji? | Metoda ta wykorzystywana jest do transformowania komórek bakterii, zwierząt oraz lub protoplastów roślin i grzybów. |
| Na czym polega metoda wykorzystująca środki chemiczne? | Metoda ta wykorzystuje środki chemiczne, które zwiększają przepuszczalność błony. Stosowane środki znajdują się w roztworze wraz z DNA. |
| Przykłady zastosowania metody z wykorzystaniem środków chemicznych. | Transfekcja protoplastów roślinnych za pomocą glikolu polietylenowego, chemiczna transformacja bakterii za pomocą chlorku rubidu lub chlorku wapnia. |
| Na czym polega lipofekcja? | Polega na zamknięciu cząsteczek DNA w liposomach (pęcherzykach fosfolipidowych), które następnie miesza się z komórkami gospodarza. Liposomy łączą się z błoną komórkową wprowadzając do wnętrza komórki swoją zawartość. |
| Kiedy stosuje się lipofekcję? | W przypadku komórek nie posiadających ściany komórkowej i jest najczęściej stosowana do transformacji komórek zwierzęcych. |
| Na czym polega metoda transformacji wykorzystująca węglik krzemu? | Do roztworu DNA dodawana jest zawiesina ostrokrawędzistych, mikroskopijnych kryształków węglika krzemu. Energiczne wytrząsanie w takiej zawiesinie komórek bakteryjnych lub protoplastów roślinnych ułatwia przenikanie DNA do ich wnętrza. |
| Na czym polega metoda biolostyczna? | Polega na wstrzeliwianiu cząsteczek DNA opłaszczonych na mikrokuleczkach (zwykle złota), za pomocą specjalnego urządzenia (tzw. „działa genowego”) do komórek gospodarza. |
| Kiedy stosuje się metodę biolostatyczną? | Wykorzystuje się ją do transformacji komórek o dużych rozmiarach, na przykład komórek roślinnych i zwierzęcych. |
| Na czym polega mikroiniekcja? | Wstrzykiwanie DNA do komórki biorcy lub bezpośrednio do jej jądra za pomocą szklanej kapilary. |
| Kiedy stosuje się mikroiniekcję? | Do komórek zwierzęcych. |
| Na czym polega elektrotransformacja? | Metoda polega na zastosowaniu prądu stałego o niewielkim napięciu (np. 50V), działającego przez kilkanaście minut. W tej metodzie DNA wprowadzane jest więc do komórek na zasadzie elektroforezy. |
| Kiedy używa się elektrotransformację? | Do transformowania roślin. |
| Od czego zależy wydajność transformacji E.Coli? | Transformacja E. coli zachodzi z niską częstością i zależy od rodzaju DNA: najwyższą wydajność uzyskuje się dla DNA plazmidowego w formie CCC (superzwinięta), niższą dla formy OC (kolista), a najniższą dla formy liniowej. |
| Ile cząsteczek wnika do jednej komórki bakteryjnej? | Tylko jedna cząsteczka DNA. |
| Jaka jest wydajność transformacji E. coli plazmidami w formie CCC? | 10^5-10^9 transformantów na 1 μg DNA. |
| Od jakich czynników zależy wydajność transformacji E. coli plazmidami w formie CCC? | Od szczepu bakterii, rodzaju kom. kompetentnych, związków chem. używanych do wymuszania kompet., fazy wzrostu kom., ilości i wielkości DNA, czasu inkubacji DNA z komórka, czasu trwania szoku term., czystości odczynników i szkła oraz jakości pożywki. |
| Jakie są rodzaje komórek kompetentnych? | Chemi- i elektrokompetentne. |
| Dlaczego należy przeprowadzać selekcję transformantów? | Selekcję przeprowadza się by wyodrębnić bakterie, które przyjęły wektor, a w wśród nich te z wektorem zrekombinowanym. |
| Czym jest wektor zrekombinowany? | Posiadający wstawkę. |
| Jak przeprowadza się selekcję zrekombinowanych plazmidów w pierwszym etapie? | Wykorzystuje się markery selekcyjne. Wysianie transformowanych bakterii na pożywkę selekcyjną zawierającą antybiotyk kompatybilny z genem oporności, skutkuje wzrostem jedynie tych komórek, które przyjęły wektor. |
| Jaka jest ogólna funkcja markerów selekcyjnych? | Nadają komórkom bakteryjnym określone właściwości. |
| Jak działa gen odporności na tetracyklinę tet'? | Koduje białko związane z błoną komórkową, które zabezpiecza przed dostaniem się antybiotyku do wnętrza komórki. |
| Jak działa gen odporności na ampicylinę amp'? | Koduje enzym katalizujący hydrolizę pierścienia β- laktamowego w przestrzeni peryplazmatycznej komórek bakteryjnych, dzięki czemu umożliwia degradację antybiotyku. |
| Jak działa gen odporności na chloramfenikol Cm' lub cat? | Koduje cytoplazmatyczne białko katalizujące formację pochodnych chloramfenikolu, które nie posiadają możliwości wiązania się z rybosomami, dzięki czemu dochodzi do zaburzenia syntezy białek w komórce. |
| Jak działa gen odporności na kanamycynę i neomycynę npt II? | Ekspresja genów powoduje powstanie fosfotransferazy kanamycyny (neomycynowa fosfotransferaza II), która inaktywuje transport antybiotyków do wnętrza komórki. |
| Jakie są sposoby przeprowadzania selekcji zrekombinowanych plazmidów w drugim etapie? | Poprzez wykorzystanie markera II do wykrywania transformantów ze zrekombinowanym plazmidem, selekcja na białe-niebieskie, markery selekcyjne/geny selekcyjne, stosowanie genów zabójczych dla komórki. |
| Czym są geny selekcyjne? | Geny kodujące białka odpowiedzialne za łatwo wyróżnialne cechy fenotypowe. |
| Na czym polega selekcja z wykorzystaniem markera II do wykrywania transformantów ze zrekombinowanym plazmidem? | Metoda opiera się na obecności w plazmidzie II-go markera selekcyjnego, w obrębie którego tnie się restryktazą, co umożliwia wprowadzenie wstawki. Powoduje to zniszczenie g. markerowego. Bakt. posiadające zrekomb. plazmid będą wrażliwe na antybiotyk. |
| Jaki jest przebieg selekcji z wykorzystaniem markera II? | Poszczególne kolonie wykazujące wzrost pod względem pierwszego markera selekcyjnego (np. ampicyliny) przenosi się na pożywkę zawierającą drugi marker selekcyjny (na. tetracyklinę). |
| Co oznacza brak wzrostu kolonii podczas selekcji z wykorzystaniem markera II? | Brak wzrostu oznacza, że dana kolonia posiada plazmid zrekombinowany, gdyż w wyniku rozerwania ciągłości genu tet', transformanty nie wykazują oporności na ten antybiotyk. |
| Jaka działa β–galaktozydaza? | Aktywna β-galaktozydaza działa jako oligomer, zbudowany z 4 identycznych łańcuchów polipeptydowych. Każdy polipeptyd może być podzielony na dwa, osobno nieaktywne, fragmenty: α (N-koniec; lacZα) i ω (C-koniec polipeptydu, lacZΩ ). |
| Jaki powinien być przygotowany plazmid do selekcji na białe-niebieskie? | Powinien zawierać N-końcowy fragment genu lacZ (nazywany fragmentem lacZ’ lub α) wraz z sekwencją promotorową. |
| Jak powinien być przygotowany szczep bakteryjny do selekcji na białe-niebieskie? | Powinien zawierać część C-końcową (nazywana fragmentem lacZΩ lub ω), wraz z sekwencjami niezbędnymi dla jej ekspresji. |
| Jaki enzym jest wykorzystywany w selekcji na białe-niebieskie? | β–galaktozydaza (enzym katalizujący laktozę, kodowany przez gen lacZ), która rozkładając bezbarwny substrat (X-Gal) tworzy produkt o niebieskiej barwie. |
| Jakich związków dodaje się do pożywki w selekcji na białe-niebieskie? | β–galaktozydazę, X-Gal, IPTG. |
| Jaką funkcję pełni IPTG? | Indukuje ekspresję aktywności β–galaktozydazy w komórkach E. coli. |
| Jaki jest przebieg selekcji na białe-niebieskie? | Po wprowadzeniu plazmidu do komórki bakteryjnej, produkty białkowe obydwu fragmentów genu lacZ łączą się tworząc funkcjonalny enzym. |
| Jak wyglądają kolonie zawierające plazmid zrekombinowany w selekcji na białe-niebieskie? | Będą białe, gdyż z powodu rozerwania ciągłości fragmentu lacZ' w komórce nie będzie powstawał aktywny enzym – nie dojdzie do rozkładu zawartego w podłożu X-Gal. |
| Jak wyglądają kolonie zawierające plazmid niezrekombinowany w selekcji na białe-niebieskie? | Będą niebieskie, gdyż brak wstawki umożliwi powstanie części lacZα, która wraz z częścią lacZΩ, stworzy funkcjonalny enzym rozkładający X-Gal do produktu o niebieskiej barwie. |
| Kiedy β–galaktozydaza jest aktywna? | Enzym będzie aktywny, jeżeli w komórce jednocześnie z fragmentem ω będzie syntetyzowany peptyd α. |
| Czym jest α-komplementacja? | Proces, w którym produkty białkowe obydwu fragmentów genu lacZ (lacZ' i lacZΩ) łączą się tworząc funkcjonalny enzym. |
| Jaka jest zaleta selekcji na białe-niebieskie? | Identyfikacja bakterii, które pobrały wektor i bakterii, które pobrały wektor zrekombinowany jest możliwa na jednym etapie. |
| Jakie jest ograniczenie selekcji na białe-niebieskie? | Ograniczeniem jest stosowanie tylko wybranych plazmidów i szczepów bakterii (np. DH5α) oraz stosunkowo wysoki koszt składników selekcyjnych podłoża X-Gal i IPTG. |
| Jaka jest funkcja markerów selekcyjnych I? | Markery selekcyjne I umożliwiają identyfikację komórek zawierających dany wektor, bowiem hamują wzrost komórek niestransformowanych. Szczep użyty do transformacji musi być wrażliwy na dany antybiotyk! |
| Jaka jest funkcja markerów selekcyjnych II? | Pozwala na odróżnienie wektora zrekombinowanego (zawierającego wklonowaną wstawkę) od takiego, który jest „pusty” tj. nie zligował się z żadnym fragmentem DNA. |
| Na czym polega metoda z użyciem genów zabójczych dla komórki? | Metoda ta opiera się na użyciu wektora posiadającego gen, którego produkt jest toksyczny dla komórki bakteryjnej. Do powstania produktu takiego genu dochodzi w komórkach, które pobrały podczas transformacji pusty, niezrekombinowany wektor. |
| Jakich genów używa się w metodzie z użyciem genów zabójczych dla komórki? | Np. gen dla enzymu restrykcyjnego. Gdy komórki posiadają wektor niezrekombinowany, syntetyzowany jest enzym restrykcyjny, który niszczy komórkę. Kom. bakteryjna, która pobrała zrekombinowany wektor będzie w stanie się namnażać, bo produkt nie powstaje. |
| Jakie kolonie będą rosły na pożywce przy użyciu genów zabójczych dla komórki? | Kolonie posiadające wyłącznie zrekombinowane plazmidy. |
| Co jest ograniczeniem metody z użyciem genów zabójczych dla komórki? | Niewielki wybór dostępnych plazmidów. |
| Jak ocenia się stężenie trawionych produktów? | Poprzez rozdział w żelu agarozowym oraz pomiar spektrofotometryczny (NanoDrop). |
| Jaka jest długość produktu PCR po cięciu enzymami HindIII i XbaI? | Ok. 600 pz. |
| Dlaczego przed transformacją zalecane jest odbiałczenie mieszaniny ligacyjnej lub termiczna inaktywacja ligazy? | Bo ligaza jest enzymem toksycznym dla komórek E. coli |
| Jak inaktywuje się ligazę? | Inkubacja w 65°C przez 10 min. |
| Po co wysiewa się nietransformowane bakterie chemikompetentne? | Kontrola czystości, sprawdzenie, czy antybiotyk w podłożu nie uległ rozkładowi. |
| Na czym polega metoda heat shock? | Metoda transformacji komórek bakteryjnych polegająca traktowaniu bakterii zimnym CaCl2 (na lodzie) i szybkim podgrzaniu do 42°C. |