Help
Options
Didn't know it?
click below
click below
Knew it?
click below
click below
Don't Know
Remaining cards (0)
Know
retry
shuffle
restart
0:00
Embed Code - If you would like this activity on your web page, copy the script below and paste it into your web page.
Normal Size Small Size show me how
Normal Size Small Size show me how
GENETYKA - ÄW1
Wprowadzenie do genetyki klasycznej.
| Question | Answer |
|---|---|
| Czym różni się samiec od samicy? | Samiec ma grzebień płciowy na piątym członie stopy I pary odnóży i aparat kopulacyjny na końcu tułowia. Samice są większe. |
| Jakie są etapy hodowli muszek? | Założenie hodowli, izolacja larw much hodowli, krzyżowanie muszek i zakładanie pokolenia F1 poprzez krzyżówkę, oddzielenie pokolenia P od pokolenia F1, analiza pokolenia F1, założenie pokolenia F2, oddzielenie F2 od F1, analiza pokolenia F2. |
| Czym charakteryzuje się mutacja y? | Yellow - żółte ciało muszki - mutacja genu yellow, która powoduje brak produkcji czarnego barwnika, chromosom X. |
| Czym charakteryzuje się mutacja e? | Ebony - bardzo ciemne ciało muszki - brak produkcji jasnobrązowego barwnika - efekt uszkodzenia genu ebony, chromosom III. |
| Czym charakteryzuje się mutacja b? | Black - czarna barwa ciała, chromosom II. |
| Czym charakteryzuje się mutacja st? | Scarlet - oczy jasnoczerwone, chromosom III. |
| Czym charakteryzuje się mutacja yv? | Yellow - żółte ciało muszki i vermilion - jasnopomarańczowe oczy. Oba na chromosomie X. |
| Czym charakteryzuje się mutacja B? | Bar - oczy zwężone. Chromosom X. |
| Czym charakteryzuje się mutacja bw? | Brown. Oczy brązowe (brak barwników z grupy pterydyn). Chromosom II. |
| Czym charakteryzuje się mutacja se? | Sepia. Oczy ciemnobrązowe (brak drosopteryny, dużo biopteryny i sepiapteryny). Chromosom III. |
| Czym charakteryzuje się mutacja cnvg? | Cinnabar - świetlistoczerwone oczy (mniej barwników brunatnych). Vestigal - skrzydła zredukowane. Chromosom II. |
| Czym charakteryzuje się mutacja nub? | Nubbin. Skrzydła silnie zredukowane. Chromosom II. |
| Czym jest genetyka? | Nauka o zmienności i dziedziczności istot żywych. |
| Czym zajmuje się genetyka klasyczna? | Mówi o ogólnych mechanizmach dziedziczenia. |
| Czym jest materiał genetyczny? | Informacja dziedziczna (DNA lub RNA) będąca nośnikiem informacji genetycznej. |
| Czym jest informacja genetyczna? | Suma instrukcji, które kierują wszystkimi funkcjami komórek lub organizmu i są zapisane jako swoiste sekwencje nukleotydów w kwasach nukleinowych w postaci kodu genetycznego. |
| Czym jest genom? | Cała sekwencja DNA zawarta w podstawowym monoploidalnym zespole chromosomów. |
| Jakie genomy można wyróżnić? | Genomy jądrowe, mitochondrialne i plastydowe. |
| Czym są chromosomy? | Samo odtwarzające się struktury komórkowe zbudowane z kwasów nukleinowych oraz białek histonowych zmieniające się podczas cyklu komórkowego. Forma organizacji materiału genetycznego komóki. |
| Jak dzielą się chromosomy ze względu na położenie? | Metacentryczne - centrum, submetacentryczne - w pobliżu centrum, akrocentryczne - w pobliżu końca, telocentryczne - na końcu. |
| Czym jest gen? | Odcinek łańcucha DNA, zawierający pewną liczbę nukleotydów, których sekwencja stanowi informację genetyczną, warunkującą syntezę określonych białek (biosynteza białka) lub cząstek kwasu RNA, co w dalszej konsekwencji prowadzi do wykształcenia cechy. |
| Czym są geny plejotropowe? | Wpływające na wykształcenie kilku różnych cech. |
| Czym są geny kumulatywne? | Tzw. poligeny. Ich działanie sumuje się z działaniem innych genów. |
| Czym są geny dopełniające? | Współdziałają z innym genem w wykształceniu danej cechy. |
| Czym są geny subletalne? | Obniżają żywotność organizmu. |
| Czym są geny letalne? | Prowadzą do śmierci organizmu. |
| Czym jest gen epistatyczny? | Hamuje ekspresję genów z innej pary alleli. |
| Czym jest gen hipostatyczny? | Geny, których działanie jest tłumione przez geny z innej pary alleli. |
| Jak dzieli się geny ze względu na mechanizm działania? | Strukturalne i regulatorowe. |
| Czym charakteryzują się geny strukturalne? | Zawierają informację dot. biosyntezy białka. |
| Czym charakteryzują się geny regulatorowe? | Regulują aktywność genów strukturalnych. |
| Czym jest locus? | Miejsce położenia danego genu na chromosomie, które jest stale niezmienne, ściśle określone oraz specyficzne dla danego gatunku. |
| Czym jest allel? | Jedna z dwóch lub większej ilości wzajemnie wykluczających się form genu warunkującymi przeciwstawność danej cechy. Allel zajmuje ściśle określone miejsce w chromosomie. |
| Czym jest gen dominujący? | Allel, który zawsze ujawnia się fenotypowo, zarówno w homozygocie jak i w heterozygocie. |
| Czym jest gen recesywny? | Allel, który ujawnia się fenotypowo tylko w homozygocie, a nie ujawnia się w heterozygocie. |
| Czym jest genotyp? | Zespół genów danego osobnika. |
| Czym jest fenotyp? | Ogół uzewnętrzniających się cech morfologicznych, fizjologicznych krzyżówek biochemicznych osobnika, które powstają na skutek działania genów oraz modyfikującego wpływu środowiska na ten genotyp. |
| Czym jest homozygota? | Osobnik 2n (diploidalny) posiadający identyczne allele danego genu w tym samym locus na chromosomach homologicznych. Wytwarza zawsze gamety jednakowego typu - identyczne genetycznie. Np. dominująca - AA lub recesywna aa. |
| Czym jest heterozygota? | Osobnik 2n, który posiada zróżnicowane allele tego samego genu (np. Aa) w tym samym locus na chromosomach homologicznych. Gamety osobnika heterozygotycznego mogą być różne, tzn. zawierać zupełnie odmienny materiał genetyczny. |
| Czym jest linia czysta? | Utrzymująca się w typie, homozygotyczna. Zbiór osobników homozygotycznych względem danej cechy, dającej jednorodne potomstwo pod względem analizowanej cechy. |
| Czym jest krzyżówka testowa? | Krzyżówka heterozygoty z homozygotą recesywną. W przypadku całkowitej dominacji pozwala stwierdzić heterozygotyczność analizowanego układu. |
| Czym jest krzyżówka wsteczna? | Krzyżowanie osobników pokolejnia F1 (i/lub F2) z jedną z forma rodzicielskich, najczęściej homozygotą recesywną. |
| Czym jest kodominacja? | Genetyczne zjawisko polegające na tym, że w stanie heterozygotycznym ujawniają się fenotypy determinowane przez oba allele danego genu (oba fenotypy występują niezależnie od siebie w postaci wyjściowej) - oba geny dominują, np. łaciata sierść potomstwa. |
| Czym jest semidominacja? | Dominacja niezupełna - oba fenotypy występują jako fenotyp pośredni. |
| Jakie geny nie podlegają prawom Mendla? | Pozachromosomowe. |
| O czym mówi I prawo Mendla? | Allele, geny należące do jednej pary, determinujące poszczególne cechy, rozchodzą się przy powstawaniu gamet u obojga rodziców tak, że do każdej gamety wchodzi tylko jeden z danej pary. |
| O czym mówi II prawo Mendla? | Alelle determinujące poszczególne cechy, a należące do różnych par, wchodzą niezależnie od siebie do gamet w czasie ich wytwarzania a następnie łączą się losowo ze sobą w procesie zapłodnienia. Jedna cecha dziedziczy się niezależnie od drugiej. |
| Jakie warunki muszą być spełnione, by zaszło dziedziczenie mendlowskie? | Częstości obu gamet wytwarzanych przez heterozygoty pokolenia F1 muszą być równe, wszystkie muszą mieć równe szanse zapłodnienia, prawdopodobieństwo powstania różnych zygot zależne od częstości gamet, każda zygota musi mieć równe szanse przeżycia. |
| Jakie istnieją odstępstwa od praw Mendla? | Sprzężenie cech z płcią (geny leżące na tym samym chromosomie), geny letalne, allele wielokrotne, geny polimeryczne dające cechy ilościowe, niezupełna dominacja, współdziałanie genów (epistaza), nielosowe zapłodnienie, supresja. |
| Czym jest supresja genów? | Znoszenie efektów fenotypowych jednych genów przez inne geny. |
| Czym jest epistaza? | Zjawisko polegające na oddziaływaniu genu (supresora, g. epistatycznego) na ujawnienie się innego genu (g.hipostatycznego) nie będącego jego allelem. |
| Przykład epistazy. | Gen albinizmu, maskujący wszystkie inne geny warunkujące barwę sierści u zwierząt. |
| Jakie są rodzaje epistazy? | Recesywna, dominująca, aktywne działanie alleli dominujących, współdziałanie obu loci dwóch genów. |
| Jakie występują organizmy modelowe? | E.Coli, drożdże (saccharomyces cerevisiae), nicień (caenorhabditis elegans), muszka owocowa (drosophila melanogaster), mysz (mus musculus), rzodkiewnik (arabidopsis). |
| Dlaczego wykorzystujemy muszkę owocową jako organizm modelowy? | Łatwa do identyfikacji morfologia, mały rozmiar, 4 pary chromosomów, łatwa, tania, szybka i wydajna hodowla, łatwość rozróżnienia samców od samic, łatwość krzyżowania, duża liczba potomstwa, obecność chrom. politenicznych, krótki cykl życiowy |
| Jaki jest cykl życiowy muszki owocowej? | Żyją 1-2 miesiące, czas wytwarzania nowego pokolenia - 10 dni. Po zapłodnieniu powstaje embrion, a następnie po 1 dniu larwa I stadium, po 2 dniu II stadium, 3 dniu - larwa III stadium, po upływie max. 6 dniu powstaje poczwarka, a z poczwarki dorosły. |
| Jaki jest genom muszki owocowej? | 14. tys genów, w tym około 50% jest homologiczne do genów człowieka, Jedynie 4 pary chromosomów - 3 pary autosomów i 1 parę chromosomów płciowych. |
| Jakie geny znajdują się na chromosomie X? | yellow, vermillion, Bar, white. |
| Jakie geny znajdują się na chromosomie II? | black, cinnabar, brown, Curly, vestigal, nubbin |
| Jakie geny znajdują się na chromosomie III? | ebony, scarlet, sepia, |
| Jak zbudowany jest gen? | Oprócz sekwencji kodującej może zawierać także sekwencje pomocnicze, np. operony, introny, egzony. |
| Jak inaczej nazywa się I prawo Mendla? | Prawo czystości gamet. |
| Jak inaczej nazywa się II prawo Mendla? | Prawo niezależnej segregacji cech. |
| W jakich badaniach wykorzystano muszkę owocową? | W badaniach choroby Parkinsona, Alzheimera, Huntingtona, a także bada się je pod kątem poznania mechanizmów leżących u podstaw odporności, cukrzycy, raka, wolnorodnikowej teorii starzenia się czy nadużywania narkotyków. |
| Jak determinuję się płeć u muszki owocowej? | Determinacja płci oparta jest na stosunku liczby chromosomów X do liczby haploidalnych zespołów autosomów (X:A). |
| Jak dziedziczą się cechy niesprzężone z płcią? | Zgodnie z prawami Mendla, stosunek fenotypowy w F2 powinien wynosić 9:3:3:1 |
| Jak dziedziczą się cechy sprzężone z płcią? | Niezgodnie z prawami Mendla. Cecha jest dziedziczona różnie, w zależności od tego czy jest wnoszona przez osobnika heterogametycznego czy homogametycznego. Stosunek wynosi: 3:3:1:1. |
| Jak dziedziczą się geny położone na tym samym chromosomie? (geny sprzężone) | Preferencyjnie będą powstawać gamety o układzie rodzicielskim. W przypadku samca układ rodzicielski będzie jedynym możliwym, ze względu za brak możliwości zajścia crossing-over. Stosunek w F2 wynosi 2:1:1. |
| Czym jest locus? | Oznacza miejsce położenia danego genu na chromosomie, które jest stałe, niezmiennie, ściśle określone i specyficzne dla danego gatunku. |
| Jakie są podstawowe cechy organizmu modelowego? | Małe rozmiary, proste pożywienie, duża liczba potomstwa, krótki cykl życiowy, mały genom, duże chromosomy, złożony rozwój, dostępność informacji i technik badawczych (np. duża dostępność mutantów, opracowane protokoły badań). |
| Dlaczego muszki świetnie nadają się do krzyżówek i badania dziedziczenia cech? | Zapłodnienie samicy odbywa się tylko raz w życiu, całe jej potomstwo ma jednego ojca. Liczba potomstwa jest duża, a czas trwania cyklu życiowego krótki. |
| O czym mówi zasada dominacji? | Gen ujawniający się fenotypowo w pokoleniu F1 to gen dominujący, a nieujawniający się to gen recesywny. |
| Jak determinowana jest płeć u roślin jednopiennych? | Kwiaty rozdzielnopłciowe na jednym osobniku - U roślin jednopiennych determinacja płci ma charakter fenotypowy (decyduje temperatura, procesy fizjologiczny). |
| Jak determinowana jest płeć u roślin dwupiennych? | Kwiaty rozdzielnopłciowe na różnych osobnikach - genetyczna determinacja płci, decydują genuy na chromosomach płci. Jedna płeć jest homogametyczna a druga heterogametyczna. |
| Jak determinowana jest płeć u ryb? | Wiele różnych typów determinacji - od hermafrodytyzmu po gonochoryzm. Obie płcie mogą być heterogametyczne, problemem są też wielokrotne chromosomy płci, wielogenowa determinacja płci itp. |
| Jak determinowana jest płeć u płazów? | Genetycznie, żaby mają heterogametyczny mechanizm determinacji płci męskiej. |
| Jak determinowana jest płeć u gadów? | Zależy od temperatury, w zależności od gatunku. |
| Jak determinowana jest płeć u ptaków? | Płcią homogametyczną są samce (XX) a heterogametyczną samice (XY). U samic będą się ujawniały fenotypowo cechy recesywne sprzężone z X. |
| Jak determinowana jest płeć u człowieka? | Na chromosomie Y występuje gen SRY, który powoduje ekspresję białka regulatorowego, które powoduje inhibicję genów na chromosomie X lub genów na autosomach i różnicowanie się jądra. Brak białka oznacza aktywację genów na chromosomie X lub automosach. |
| Czym jest cecha dominująca? | Cecha determinowana przez allel dominujący danego genu. Ujawnia się w fenotypie zawsze, kiedy tylko się pojawia (AA, lub Aa). |
| Czym jest cecha recesywna? | Cecha determinowana przez allel recesywny danego genu. Ujawnia się w fenotypie jedynie wtedy, gdy allelowi recesywnemu nie towarzyszy allel dominujący. |
| Na czym polega efekt pozycji? | Zmiana określonej cechy fenotypowej warunkowanej przez dany gen spowodowana zmianą jego umiejscowienia w stosunku do innych genów; może obejmować jeden lub kilka genów. |
| Jak determinowana jest płeć u pszczół? | U pszczół z zapłodnionych jaj wylęgają się samice a z niezapłodnionych samce. |
| Czym jest gen sprzężony z płcią? | Geny sprzężone z genami determinującymi płęć zlokalizowanymi w chromosomie X lub Y. |
| Czym są cechy zależne od płci? | Cechy warunkowane przez pojedyncze geny zlokalizowane na innych chromosomach (ekspresja tych cech występuje częsciej u jednej płci) |
| Jaką funkcję pełni u muszek owocówek gen sxl? | Jest to gen regulatorowy, który działa jak autoaktywator i nadrzędny gen regulatorowy dla genów kierujących różnicowaniej płci somatycznej i komórek rozrodczych w kierunku żeńskim. Białko kodowane prze sxl to białko edytujące RNA. |
| Jaką płeć ma muszka, jeżeli X/A=1,0? | Samica. (XXAA) |
| Jaką płeć ma muszka jeżeli X/A=0,5? | Samiec. (XYAA) |
| U jakiej płci będzie się pojawiał różny stopień zaawansowania zwężenia oczu wywołany efektem Bar? | U samic. |
| Gdzie są kodowane cechy typowe dla samca? | Nie na chromosomie Y - jest on niezbędny do spermatogenezy. Determinacja płci opiera się stosunku liczby chromosomów X do liczby haploidalnych zespołów autosomów (X:A). |
| Jakiego typu jest larwa muszki? | Czerw. |
Created by:
biotech4