click below
click below
Normal Size Small Size show me how
Árachas - Gnó BL.1
Árachas do theaghlaigh agus do dhaoine aonair - Caibidil 11
Term | Definition |
---|---|
Árachas (Insurance) | Cosaint airgeadais ar chailteannas féideartha - chun an staid airgeadais chéanna a thabhairt ar ais don té a bhí aige/aicí sular tharla an chailteannas. |
Préimh (Premium) | An suim a ghearann an t-arachóir as cumhdach |
Cúiteamh (Compensation) | Íocaíocht airgeadais a dhéantar le h-árachaí má tharlaíonn cailteannas atá faoi árachas dóibh. |
Slánaíócht (Indemnity) | Ní féidir brabús a dhéanamah as árachas. |
Ciste an Chomhlachta Árachas | Íoctar préimheanna agus roinntear an t-airgead seo go léir idir Cúiteamh íoctha, Costais Reachtála agus Brábúis don chomhlacht. |
Prionsabail an Árachais | Tá gach árachas bunaithe ar na bunrialacha seo. |
Cúig príomh Phrionsabail an Árachais ná . . . | Leas Inárachais, Meon Lán-mhaith, Slánaíocht, Seachaíocht & Rannaíocht. |
Leas Inárachais (Insurable Interest) | Chun aon rud a chur faoi árachas, caithfidh an duine leas a bhaint as an rud agus a bheith thíos leis i dtaobh airgeadais (i.e as póca!) má tharlaíonn caillteanas dó. |
Meon Lán-Mhaith (Utmost Good Faith) | Nuair atá tú ag déanamah iarratas ar árachas - tá sé riachtannach an fhírinne a inscint chuig an gcomhlacht árachais (Fíorais ábhartha go léir) faoi gach rud a bhaineann leis an bpolasaí |
Fíoras Ábhartha | Aon rud a d'fhéadfadh cur isteach ar an gcinneadh maidir le hárachais a thabhairt nó ar leibhéal na préimhe a ghearrtar. |
Slánaíocht (Indemnity) | Ní féidir brabús a dhéanamh as árachas (go dleathúil!!) msh: cur i gcás go ngoidtear do rothar ar fiú €600 é; is é €600 an t-uasmhéid cúitimh a íocfar ón árachas. |
Seachaíocht (Subrogation) | Nuair a n-íocan comhlacht árachais cúiteamh as rud a bhí faoi árachas, áistrítear ceart úinéireachta an ruda sin chuig an gcomhlacht árachas (Is féidir leo ansin luach tarrthála a fháil air). |
Dí-scríobh (Write-Off) | Is é is brí le díscríobh árachais gur mó an costas a bhainfeadh leis an damáiste a dheisiú ná an luach ceann nua a fháil (luach athsholáthair). |
Ranníocaíocht (Contribution) | Nuair a bhíonn an riosca céanna faoi árachas le breis agus arachóir amháin, roinnfidh siad costas an éilimh eatarthu (Ní íocfar amach níos mó ná luach iomlán an ruda sin.) |
Arachóir | Duine/Comhlacht a chuireann rudaí faoí árachas don phobal nó comhlacht eile ar chostas áirithe (i.e préimheanna). |
Cúis Proxima ('Causa Proxima - Proximate Cause') | Is féidir caillteannas tarlúint ar níos mó ná cúis amháin. Go minic ní bhíonn gach cúis faoi árachas. An cúis 'proxima' ná an cúis is mó nó is soiléire a bhí taobh thiar den chaillteannas. Caithfidh an árachóir íoc amach má tá an chúis seo faoi árachais. |
Árachais Saoil | Is cosaint é an árachas seo i gcoinne caillteannas cinnte a tharlóidh san am atá le teacht - is é sin an bás! Trí-chineál difriúl den árachas seo ann. |
Árachas Triú Páirtí | Árachas a chumhdaíonn gortú do duine eile nó damáiste do mhaoin duine eile nuair atá an tiománaí atá faoi árachas ba chúis leis. Ní chumhdaíonn sé sealbhóir an pholasaí nó a c(h)arr. |
Árachas Cuimsitheach | Clúdaíonn sé seo gach páirtí agus feithicil nuair a tharlaíonn timpiste - ina measc an duine atá faoi árachas agus a c(h)arr |
Arachas Triú Páirtí, Tine agus Gadaíocht | Árachas a chumhdaíonn gortú do duine eile nó damáiste do mhaoin duine eile nuair atá an tiománaí atá faoi árachas ba chúis leis. Ní chumhdaíonn sé sealbhóir an pholasaí nó a c(h)arr ach amháin má ghoidtear a charr nó má théann sé trí thine. |
An Chéad Páirtí | An duine a fhaigheann an polasaí árachais. |
An Dara Páirtí | An comhlacht árachas óna bhfuair an chéad phairtí an t-árachais. |
Bónas Cheal Éileamh (No Claims Bonus) | Lascaine (Discount) ar phréimh árachais toisc nach ndearnadh aon éileamh ar an bpolasaí thar tréimhse ar leith. |
Ualú (Loading) ar Phréimh Árachais | Suim breise a chuirtear leis an mbun phréimh (premium) chun riosca breise a chlúdach. |
Árachas Tí | Cumhdaíonn sé seo an foirgnimh i gcás damáiste tine, tuile nó stoirme. Cuirtear cúiteamh ar fáil má dhéantar damáiste do structúr an fhoirgnimh. |
Árachas Inneachar Tí (Contents) | Cumhdaíonn sé seo gach rud sa teach má dhéantar dámaiste dóibh msh: i gcás tuine, tuile nó píobáin a phléascann. |
Éileamh (Claim) | Nuair a chuireann duine nó chomhlacht isteach iarratas chun chúiteamh (compensation) a fháil tríd a pholasaí árachas. |
Árachas Sláinte | Cumhdaíonn sé seo costas an chúraim oispidéil agus roinnt billí leighis i gcás tinneas tromchúiseach nó timpist. |
Árachas Saoire/Taistil | Cumhdaíonn an árachas seo duine atá faoi árachas agus é/í atá ar laethanta saoire nó ag taistil |
A.S.P.C (Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasta) P.R.S.I | Is leis an rialtas a íoctar an árachas seo (tríd fostóirí) agus clúdaíonn sé sochair bhreoiteachas, mí-chumais, pinsean stáit, sochar cuardaitheora poist nuair nach bhfuil an duine ag obair. |
Bróicéir Árachais | Déanann an duine nó comhlacht seo ionadíocht do roinnt comhlachtaí árachais agus bíonn sé ar a gcumas raon leathan polasaithe a thairscint dá gcuid cliant. |
Gníomhaire | Díolann an duine seo polasaithe thar ceann comhlacht árachais amháin. |
Achtúire | Cinneann an duine seo cén préimh ba chóir a ghearradh bunaithe ar an riosca a dtarlóidh caillteanas agus go ndéanfar éileamh. |