click below
click below
Normal Size Small Size show me how
TA
| Question | Answer |
|---|---|
| TRANSACTIONELE ANALYSE | TA is een persoonlijkheis theorie van persoonlijke en systematische psychotherapie voor persoonlijke groei en en verandering -theoretisch diepgang en brede variatie in toepassingsmogelijkheden |
| TA kenmerken | • Persoonlijkheidstheorie: structuur en persoonlijkheid • Communicatietheorie: analyseren transacties tussen mensen • Praktisch gezien: psychotherapeutische methode |
| vooronderstellingen TA | ieder mens is ok, iedereen kan leren zichzelf te vertrouwen, zelfstandig denken, emoties uiten en keuzes maken, mensen bepalen hun eigen lot |
| TA principes | authentieke communicatie -> aansprekende en eenvoudige taal bewustwording en bereiken van autonomie (bewust, spontaan, intimiteit) permissie, protectie, potentie (3 p's) werken met contracten |
| doelgroep | matig ernstige persoonlijkheidstoornis cluster C en NAO - zij zijn gebaad bij kortdurende klinisch opname |
| Contra indicaties bij De Viersprong | ➔ IQ < 80 ➔ As 1 te veel op voorgrond, actieve verslaving, zeer gering zelfreflectief vermogen, afwezige realiteitstoetsing |
| soorten milieus | therapeutisch milieu, reconstructief milieu, supportieve milieu |
| Reconstructief milieu | • Reconstructie van afweermechanismen of defensief systeem 1. Afbreken (ontregeling onder grote druk) 2. Opbouwen gezonde afweer • Balans tussen regressie (in psychotherapie) en realiteit (sociotherapie) is hierbij belangrijk |
| Multidisciplinair werken | -psychotherapie, psychiatrische, somatische zorg, sociotherapie, vaktherapie, milieutherapie |
| psychotherapie | ➔ Doorwerken pijnlijke gevoelens, situaties en ervaringen uit het verleden ➔ Afscheid, rouw en herbesluit ➔ Via racketgevoelens (-AK) naar authentieke gevoelens |
| sociatherapie | situaties in het hier en nu: relaties, netwerk, studie, wonen, vrije tijd, verzorging, financien |
| vaktherapie | beeldend, beweging, poppenspel -beleven, uiten, lichamelijke signalen herkennen, werken aan kracht en doelgerichtheid, samenwerken, veiligheid, ontwikkelen Vrije kind |
| millieutherapie | bewaakt therapeutisch millieu |
| werken met contracten in therapie | gezamenlijke verantwoodelijkheid, therapeut bevestigd bereid te zijn samen te werken, met hulp van deskundigheid -contract is een vereenvoudiging van het behandelplan: 1. stoppen met dysfunctioneel scrips 2.persoonlijke verandering |
| basisconcepten TA | stimulus honger, structuur honger, positie honger |
| stimulus honger | basale levensbehoefte aan prikkels in contact met anderen-> strookt -soorten strooks: positief voorwaardelijk, positief onvoorwaardelijk, negatief voorwaardelijk, negatief onvoorwaardelijk |
| structuur honger | behoefte om je tijd te structureren, wat een verschillende soorten hoeveelheid strookt oplevert -tijdsstructurering |
| tijdstructurering | zich terugtrekken, rituelen, tijdverdrijf, activiteiten, spelen, intimiteit: laten zien van echte gevoelens en behoeften |
| positie honger | behoefte om jezelf te positioneren ten opzichte van anderen en de wereld -OK model |
| OK model | er tegen aan gaan samen-> ik en jij zijn ok= helend zich onttrekken aan slachtoffer-> ik ben niet ok, jij wel= hulpeloos baas zijn-> ik ben ok, jij bent niet ok= hooghartig afwijzing-> ik ben niet ok, jij ook niet= hopeloos |
| structuur persoonlijkheid -structuur analyse | OVK model: jezelf veranderen=jezelf kennen O: ouder ego toestand V: volwassene ego toestand K: kind ego toestand |
| ouder ego toestand | gedrag, gedachten en gevoelens overgenomen van ouders/ouderfiguren |
| volwassene ego toestand | gedrag, gedachten, gevoelens die een directe, adequate respons zijn op het hier-en nu, verzamelen van feiten |
| kind ego toestand | gedrag, gedachten, gevoelens, vanuit de kinderjaren herhaald: natuurlijke impulsen en vroege ervaringen |
| werken ego toestanden-functionele analyse | KO: kritische ouder ZO/VO: zorgende/voedende ouder V: volwassene AK: aangepast kind VK: vrije kind |
| contaminatie van ego toestanden | ouder contaminatie (vooroordeel) kind contaminatie (waandenkbeeld) dubbele contaminatie (scriptsovertuiging) |
| Ouder contaminatie (vooroordeel) | Misvattingen van ouderlijke overtuigingen en volwassen realiteit |
| Kind contaminatie (waandenkbeeld) | Misvatting van kinderlijke overtuiging in volwassen realiteit |
| Dubbele contaminatie (scriptovertuiging) | Misvatting van een ouderlijke boodschap gecombineerd met kinderlijke overtuiging van de volwassen realiteit |
| uitgesloten ego toestanden | uitgesloten ouder: maakt eigen regels in elke situatie, intuïtie, onverant. uitgesloten volwassene: schakelt volwassene mogelijkheden om de werkelijkheid te onderzoeken uitgesloten kind: schakelt jeugdherinneringen uit, geen plezier en nauwelijks gevoel |
| constante ego toestanen | O: gewichtig, autoritair, overgeneraliseren, tegen ander praten ipv met ander V: niet in staat mee te doen aan een lolletje K: laat gevoelens escaleren, zelfgeorienteerd, groei niet op |
| levenscript | ieder kind schrijft in kinderjaren onbewust levensverhaal voor zichzelf uit -idee over zichzelf, anderen en de wereld -levenspositie, winner/loser, vertrouwen/wantrouwen -verboden, opdrachten en opjagers |
| levenscript kenmerken | herzien in adolescentie, besluit tot levensscript -> beste strategie om te overleven, vasthouden script door: herdefiniëren (vervormen van werkelijkheid) selectief negeren (miskenning) symbiose (samen 3 ego toestanden ipv 6) |
| injuncties | verboden vormen scrips |
| counterinjuncties | drivers/opjagers vormen script |
| dramadriehoek | redder: doet werk voor de ander -ZO aanklager: andere de schuld, nemen geen deel uit van het probleem -KO slachtoffer: afhankelijk van anderen -AK |
| winnersdriehoek | assertief: geeft grenzen, niet oordelend, gebruik Ik -> + KO zorgende opvoeder: helpt indien gevraagd, let op eigen behoeften, niet nodig gevonden door anderen +ZO kwetsbaar: accepteert zichzelf +VK |
| winnersdriehoek algemeen | accepteert andermans capaciteit om voor zichzelf te denken |
| complementaire paralle transacties | het antwoord op de stimulus is passend en zoals verwacht -communicatie is open en kan doorgaan vb: sociaal werkers doen goed werk, ja he ze zijn belangrijk voor onze samenleving |
| kruistransacties | het antwoord op de stimulus is niet zoals verwacht -de communicatie stopt/verandert vb: laten we iets leuks doen, ik heb daar geen zin in |
| transacties met bijbedoelingen | het overbrengen van 2 boodschappen tegelijkertijd -openlijke boodschap-sociaal niveau -verborgen boodschap - psychologisch niveau vb: hoe vond je mijn rapportage (het was niet echt goed) het was heel netjes (totaal niet goed) |
| Eric Berne | oorsprong TA, rebel en inividualist, zijn ideaal was mensen snel genezen en niet tevreden te zijn met alleen vooruitboeking |
| communicatie theorie | uitbreiden van een methode voor analyseren van systemen en organisaties |
| ontwikkelingstheorie | levensscript, verklaart hoe ons levenspatroon in de kinderjaren is ontstaan, hoe wij de strategieën uit onze kinderjaren als volwassene herhalen -theorie van de psychopathologie |
| Psychotherapeutische methode | behandeling van alle soorten van psychisch disfunctioneren, van dagelijkse levensproblemen tot ernstige psychosen - Voor individueen, groepen, paren en gezinnen |
| Onderwijssituaties | TA bevordert een duidelijke communicatie tussen docenten en leerlingen en voorkomt onproductieke confrontaties-> professionele begeleidingactiviteiten |
| gebruik TA | TA kan overal gebruikt worden waar behoefte bestaan aan het begrijpen van individuen, relaties en communicatie |
| kernbegrippen TA | TA onderscheiden van andere psychologische systemen ego-toestanden, OK model, strookt, transacties |
| ego-toestanden | samenhangend geheel van gedragingen, gedachte, gevoelens, manier waarop wij op een bepaald moment een deel van onze persoonlijkheid tonen -> OVK model |
| ego toestand volwassene | als ik mij gedraag, denk en voel en antwoord ik op wat er hier en nu om mij heen gebeurt, waarbij ik alle mogelijkheden die mij als volwassene ten diensten staan gebruik |
| ego toestand ouder | het kan soms zijn dat mij gedraag, denk en voel op een manier die een kopie is van die van mijn ouders/ouder figuren |
| ego toestand kind | soms keer ik terug tot het gedrag, gevoelens, denken zoals hoe ik was als kind |
| KKP | klinische TA, leidt sneller tot grote, duurzame verbetering op korte dan lange termijn |
| soorten strooks | positief voorwaardelijk: moet iets tegenover staan positief onvoorwaardelijk: zonder bepaling of conditie negatief voorwaardelijk: omdat je dingen verkeerd doet negatief onvoorwaardelijk: negatief zonder reden |
| vb allowers/permissies vs counterinjuncties/drivers | zoals je bent bent je goed genoeg, wees open, doe jezelf een plezier vs wees perfect, wees sterk en toon geen gevoel, please anderen |