click below
click below
Normal Size Small Size show me how
HYRJE NE MJEKESI
Kapitulli 9 Medicina e shekullit XX
Question | Answer |
---|---|
Cilat jane karakteristikat e zhvillimeve medicinale ne shek XX | Medicina individuale shnderrohet ne medicine kolektive, Rendesi i kushtohet medicines preventive dhe asaj kurative, Persosja e metodave diagnostike,laboratorike dhe instrumentale |
Cka ndikuan keto karakteristika ne medicine | Renia e morbiditetit dhe mortalitetit Eradikimin e epidemive Zgjatjen e jetes se njeriut |
Cilet faktore ndikuan ne zhvillimin e medicines se shek XX | Zgjerimi i diturive per funksionet fiziologjike dhe patologjike Zbulimi i metodave te reja diagnostike Zbulimi i metodave te reja terapeutike dhe profilaktike |
Cilave hulumtime u perkushtohen anatomet e shek XX | Hulumtimeve ne anatomine mikroskopike e sidomos SNQ |
Kush studion citoarkitektoniken e trurit | Korbinian Brodmann, "fushat e Brodmannit" |
Kush zbulon duajne His ne sistemin konduktor te zemres | Wilhelm His i riu |
Kush zbulon nyjen sinudale | Ludwig Aschoff dhe Sunao Tavara |
Kush zbulon nyjen sinoatriale | Arthur Keith dhe William Flack |
Ne cilin shek u arriten perparimet epokale ne fiziologji | Ne shek XX |
Kush zbuloi reflekset e kushtezuara | Ivan Petroviq Pavlov |
Cfare zhvillime pati ne fiziologjine e shek XX | Hulumtime neurofiziologjike, zbulohet funksioni i neuronit, hulumtimi i funksionit te gjendrave endokrine:adrenalina, kortizoni, ACTH, parathormoni, androsteroni, insulina, izolimi i disa vitaminave, sinteza e histaminit, etj |
Cilat dege te fiziolofjise u zhvilluan ne shek XX | Fiziologjia e punes dhe e sportit, dhe patofiziologjia |
Kur zhvillohet transfuziologjia | Ne shek XX |
Kush dhe kur i zbulon izoaglutininet dhe grupet e gjakut | Karl Landsteiner, 1900 |
Kush zbulon -Rh faktorin | Karl Landsteiner dhe ALexander Wiener |
Cfare zhvillime kishte ne psikiatri gjate shek XX | -Izoaglutinineve, gr te gjakut - -rh faktorit -Klasfikimi i pare i semundjeve shpirterore -promovimi arteriografise se trurit -Lobotomia -Interpretimi i endrrave -Hulumtimi i inkoshiences -Psikoanaliza -Klorpromazina -psikoterapia -psikofarmaket |
Kush beri klasifikimin e pare modern te semundjeve shpirterore | Emil Kraepelin |
Kush promobon arteriografine e trurit | Freire Egas Moniz |
Kush e realizon lobotomine | Antonio Caetano de Abreu |
Kush fillon interpretimin e endrrave | Sigmund Freud |
Kush fillon hulumtimin e inkoshiences | Sigmun fReud |
Kush ka merite ne studimet e psikoanalizes | Sigmund Freud Alfred Adler dhe Karl Gustav Jung |
Kur perdoret antipsikotiku i pare dhe si quhet | 1952, klorpromazina |
Cfare zhvillime kishte ne alergologji ne shek XX | -definimi i anafilaksise -definimi i alergjise |
Kush dhe kur definuan anafilaksine | Charles Richet dhe Paul Portier, 1902 |
Kush dhe kur definon alergjine | Clemens von Pirquet, 1903 |
Cfare zhvillime kishte ne higjiene ne shek XX | -Klonimi i pare i ujit per pije -Pakesohet nr i semundjeve qe perhapen ne uje sic jane kolera, dizenteria dhe tifoja |
Ku u be per here te pare klonimi i ujit per pije | Ne Meddelklerk ne Belgjike |
Cfare zhvillime kishe ne mikrobiologji dhe serologji ne shek XX | -Hulumtimi i viruseve -Hulumtime serologjike -Serodiagnostika -Seroterapia-seroprofilaksia -Virusi flirtues i terbimit -> themelet e virusologjise mjekesore -BCG vaksina -Vaksinimi sistematik profilaktik kunder TBC |
Kush zbuloi virusin flirtues te terbimit dhe kur | 1903, Rifat Frasheri dhe Paul Remlinger |
Cfare zhvillime kishte medicina klinike ne shek XX | Promovimi i elektrokarfiografise per matjen e kontraksionit te muskulit te zemres |
Kush promovoi EKG per matjen e kontraksionit te muskulit te zemres dhe kur | 1903, Willem Einthoven |
Kush ishte shpikes i EKG | Williem Einthoven |
Cila eshte njera nder zbulimet me te rendesishme te shek XX | EKG |
Perse Williem Einthoven merr cmimin Nobel dhe kur | 1924, merr cmimin per shpikjen e EKG dhe mekanizmit te regjistrimit te elektrokardiogrames |
Kur aplikohen metodat hematologjike ne diagnostike | Ne shek XX |
Kur zhvillohet citologjia | Ne shek XX |
Kur u promovua EEG dhe nga kush | Ne shek XX, nga Hans Berger |
Kush dhe kur promovon citodiagnostiken | 1923, George Nicholas Papanicolaou |
Cilat jane disa nga zhvillimet ne shek XX | -metodat hematologjike ne diagnostike -citologjia -EEG -metodat e zbulimit te gradivitetit te hershem ne gjinekologji -citodiagnostika -metodat e zbulimit te tumoreve -RTG -hemodializa -vitaminat -pershkrimi i avitaminozave |
Kush i zbulon vitaminat dhe kur | 1906, Fri=ederick Gowland Hopkins |
Kush pershkruan avitaminozat dhe kur | 1912, Casimir Funk |
Kush perkufizon sindromin e pergjithshem te adapcionit dhe kur | ]1936, Hans Sely |
Kur fillon mbrojtja shteterore e konsumatoreve | Ne shek XX me ligjin Amerikan per ujin dhe ushqimin e pastert |
Kush zbulon testin per diagnozen e sifilisit | August von Wasserman |
Kush arriti ti rris qelizat e gjalla jashte organizmit dhe kur | 1907, Ross Harrison |
Kush mendoi barin arsfenamin per mjekimin e sifilisit dhe kur | 1910, Paul Ehrlich |
Kush dhe kur e parashtron teorine kolesteroli-pergjegjes per semundjen e sheqerit | 1913, Nikolaj Anitschkov |
Kush dhe kur zhvillon teorine e trashegimise kromozomale | 1915, Thomas Hunt Morgan |
Kush dhe kur u zbulua insulina | 1922, Frederick Banting, John Macleod, Charles Best dhe James Collip |
Kush dhe kur zbuloi salvarzanin | 1907, Paul Ehrlich |
C'eshte salvarzani | Kemoterapi e suksesshme kunder sifilisit |
Kush e zbuloi sulfonamidin e pare dhe per cka e perdorte | Gerhard Domagk, i perdorte per mjekimin e infeksioneve streptokoksike |
Cilat ishin sulfonamidet qe u zbuluan ne shek XX | Prontosil, sulfapiridin, sulfadiazin, sulfaguanidin |
Kush dhe kur e zbulpon penicilinen | 1928, Aleksander Fleming |
Kush e persos penicilinen | Howard Florey dhe Ernest Boris Chain |
Kush dhe kur u zbulua streptomicinen | 1943, Selman A. Waksman |
Cka zbuloi Aleksander Fleming | Se myku perbehet prej Penicillium notatum, zbuloi se myku ne kulture te bakterieve prodhon nje materie e cila pengon zhvillimin e bakterieve piogjene te cilen e quajti penicilin |
Kush e izoloi penicilinen e paster | Horward Walter Florey dhe Ernest Boris Chain |
Kush e ndertoi mikroskopin elektronik | Ernst Ruska |
Kush e zbuloi prilaminen dhe kur | 1937, Daniele Bovet |
Kush vertetoi se duhani- shkaktar i karcinomes se mushkerive dhe kur | 1939, Franz Hermann Muller |
Kush promovoi aparatin e pare per dializen dhe kur | 1945, Willem Johan Kolff |
Kush dhe kur mjekoi i pari me kemioterapi te semurin me karcinome | 1948, Sidney Farber |